การส่องกล้องระบบทางเดินอาหาร คือ หนึ่งในวิธีวินิจฉัยและรักษาโรคในระบบทางเดินอาหาร โดยใช้กล้องที่มีลักษณะเป็นท่อยาวและยืดหยุ่น สอดผ่านทางปากหรือทวารหนัก เพื่อดูสภาพภายในของทางเดินอาหารโดยตรง ช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยและรักษาโรคได้อย่างแม่นยำและปลอดภัย
ใช้สำหรับตรวจดูอวัยวะภายใน ได้แก่ หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร และลำไส้เล็กส่วนต้น โดยจะสอดกล้องผ่านทางปาก ผู้ป่วยมักใช้เวลาตรวจประมาณ 20-30 นาที และมักได้รับยาชาหรือยานอนหลับระหว่างทำหัตถการ
เป็นการสอดกล้องผ่านทางทวารหนัก เพื่อตรวจดูลำไส้ใหญ่ ลำไส้เล็กส่วนปลาย และทวารหนัก ใช้เวลาประมาณ 30-45 นาที เหมาะสำหรับการตรวจหาความผิดปกติ เช่น ก้อนเนื้อ ติ่งเนื้อ หรือแผลในลำไส้
วิธีนี้เหมาะสำหรับตรวจลำไส้เล็กส่วนกลาง ซึ่งยากต่อการเข้าถึงโดยกล้องทั่วไป ผู้ป่วยจะกลืนแคปซูลที่มีกล้องขนาดเล็กอยู่ภายใน โดยปกติจะใช้เวลาตรวจประมาณ 8-12 ชั่วโมง ซึ่งเป็นวิธีที่ไม่เจ็บและสะดวกสบาย
การส่องกล้องระบบทางเดินอาหารได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย เนื่องจากเป็นวิธีที่ปลอดภัยและแม่นยำ โดยมีข้อดีดังนี้
การส่องกล้องช่วยให้แพทย์มองเห็นความผิดปกติที่อาจยังไม่แสดงอาการ ทำให้สามารถวินิจฉัยและรักษาได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น เพิ่มโอกาสในการหายขาดของโรค
หากพบเนื้องอกหรือสิ่งผิดปกติ แพทย์สามารถตัดออกผ่านกล้องได้ทันที ช่วยลดโอกาสการพัฒนาไปเป็นมะเร็ง
สามารถเก็บตัวอย่างเนื้อเยื่อ (biopsy) เพื่อนำไปตรวจวิเคราะห์เพิ่มเติมได้โดยไม่ต้องผ่าตัด
ในหลายกรณี การส่องกล้องสามารถทำหัตถการบางอย่างได้ เช่น ห้ามเลือด ตัดติ่งเนื้อ หรือขยายหลอดอาหาร ลดความเสี่ยงและเวลาในการฟื้นตัวเมื่อเทียบกับการผ่าตัด
อาการ เช่น ปวดท้องเรื้อรัง ท้องเสียเรื้อรัง หรือท้องอืด อาจมีสาเหตุจากโรคในระบบทางเดินอาหาร การส่องกล้องช่วยให้วิเคราะห์ต้นเหตุได้ตรงจุดและวางแผนการรักษาได้แม่นยำ