โรคหอบหืดในเด็ก สังเกตจากอะไร?

จะรู้ได้อย่างไร ว่าลูกเป็นโรคหอบหืด การสังเกตอาการ และการรักษา

โรคหอบหืด คืออะไร?

โรคหืด คือ โรคที่หลอดลมมีการตีบแคบฉับพลัน เนื่องจากหลอดลมมีการอักเสบเรื้อรัง จึงทำให้หลอดลมมีความไวต่อสารกระตุ้นต่างๆ เพิ่มมากขึ้น ทำให้เวลาคนไข้มีอาการ จะมีอาการ ไอ แน่นหน้าอก หอบเหนื่อย ออกซิเจนในเลือดต่ำ โดยโรคหืดในเด็กเกิดจากสาเหตุใดนั้นยังไม่มีสาเหตุที่เเน่ชัด แต่พบว่ามีความสัมพันธ์กับปัจจัยบางอย่าง ได้แก่

1. กรรมพันธุ์ พ่อแม่ พี่น้อง มีประวัติโรคประจำตัวภูมิแพ้ หรือ หืด

2. สารก่อภูมิแพ้ อาจสัมพันธ์กับสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ เช่น ไรฝุ่น แมลงสาบ ขนแมว ขนสุนัข และเกสรดอกหญ้า

3. ปัจจัยอื่นๆ

1. 1. การติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ เช่น การติดเชื้อไวรัสบางชนิด

   2. ---

      การเปลี่ยนแปลงของอากาศ

      ---

   3. สิ่งระคายเคืองและมลภาวะ

   4. ---

      การออกกำลังกาย

   5. ---

      ความเปลี่ยนแปลงของอารมณ์และจิตใจ

อาการที่คุณพ่อคุณแม่ควรสังเกต

ในเด็กอาจต้องอาศัยการสังเกตอาการ เพราะเด็กไม่สามารถบอกอาการเองได้ ทำให้ได้รับการวินิจฉัยเป็นหลอดลมอักเสบหรือปอดบวมบ่อยๆ โดยลักษณะหรืออาการที่อาจเป็นโรคหืด มีดังนี้

1. ในเด็กเล็กที่อายุน้อยกว่า 5 ปี  เด็กที่มีอาการ ไอ หายใจลำบากหรือหอบเหนื่อยบ่อยๆ  เกิน 3 ครั้งขึ้นไป

2. ---

   ได้ยินเสียงหายใจวี๊ด

3. ---

   ไอนานๆ หายใจเสียงวี๊ดนานๆ หลังจากติดเชื้อ

4. ---

   อาการไอ หรือหายใจวี๊ด มักเป็นตอนกลางคืน หรือหลังได้รับสิ่งกระตุ้น เช่น สารก่อภูมิแพ้ ออกกำลังกาย หัวเราะ ร้องไห้

5. ---

   อาการไอ หรือหายใจวี๊ด เกิดขึ้นเองโดยที่ไม่มีไข้หรือการติดเชื้อในทางเดินหายใจ

6. ---

   มีประวัติปอดติดเชื้อ หรือหลอดลมอักเสบบ่อยๆ

7. ---

   ภายหลังจากที่ได้รับการพ่นยาขยายหลอดลมเเล้วไอลดลง

8. ---

   มีประวัติ คุณพ่อคุณแม่หรือพี่น้องเป็นโรคหืด

9. ---

   เด็กมีอาการของภูมิแพ้ เช่น ผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้หรือเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ หรือเคยทดสอบภูมิแพ้แล้วผลเป็นบวกต่อสารก่อภูมิแพ้ในอาการหรืออาหารบางชนิด

10. ---

    ในเด็กที่อายุมากกว่า 6 ปี สามารถตรวจสมรรถภาพปอดแล้วพบผลผิดปกติ

การตรวจเพิ่มเติมทางห้องปฏิบัติการ

1. ตรวจสมรรถภาพปอดเพื่อดูว่ามีภาวะทางเดินหายใจมีการอุดกั้นจากการตีบแคบชั่วคราวของหลอดลมในปอด และตอบสนองต่อยาขยายหลอดลมหรือไม่

2. ---

   ในรายที่มีอาการหอบเหนื่อย อาจจะตรวจ peak flow meter ก่อนเเละหลังพ่นยาขยายหลอดลม เพื่อดูการเปลี่ยนเเปลงของค่าแรงดันอากาศที่หายใจ

3. ---

   เด็กมีอาการของภูมิแพ้ แนะนำให้ตรวจการทดสอบภูมิแพ้

4. ---

   Film Chest X-ray ตามดุลยพินิจของแพทย์

อาการแสดงเมื่อมีอาการหอบ

1. หายใจเร็ว พูดแล้วเหนื่อย หรือพูดไม่เป็นประโยค

2. ---

   อาการไอถี่ หรือหายใจแล้วได้ยินเสียงวี๊ด

3. ---

   มีอาการแน่นหน้าอก

4. ---

   ริมฝีปากเขียวคล้ำ

ในเด็กที่เป็นโรคหืด หากลูกมีอาการหอบ หรือหืดจับต้องทำอย่างไร?

1. ให้หยุดทำกิจกรรมนั้นๆ

2. ---

   ใช้ยาขยายหลอดลมตามเทคนิคที่แพทย์ได้สอนไว้

3. ---

   หากอาการหอบไม่ดีขึ้นภายใน 15-20 นาที ให้ใช้ยาซ้ำได้อีกครั้งหนึ่ง

4. ---

   ถ้าอาการดีขึ้นพ่นห่าง 6 – 8 ชั่วโมงจนดีขึ้นไป 2-3 วัน

5. ---

   หากยังมีอาการหายใจลำบากหรือไม่ดีขึ้น หลังจากพ่นยาขยายหลอดลมไปแล้ว 3 ครั้ง ให้รีบไปพบแพทย์

โรคหืดในเด็กสามารถรักษาได้อย่างไร?

1.การใช้ยารักษาโรคหืด แบ่งยารักษาออกเป็นสองกลุ่ม ได้แก่

1.1 ยาสำหรับการบรรเทาอาการ

เป็นยาบรรเทาอาการเวลาเด็กมีอาการ ไอหรือหอบหืดกำเริบ เช่น ยาขยายหลอดลม ซึ่งสามารถออกฤทธิ์บรรเทาอาการหลอดลมตีบได้อย่างรวดเร็ว อย่างไรก็ตามหากผู้ป่วยจะต้องใช้ยาขยายหลอดลมบ่อยมากขึ้นหรือใช้ในปริมาณที่สูง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุ

1.2 ยาสำหรับควบคุมอาการ

ต้องใช้เป็นประจำทุกวัน โดยแพทย์จะพิจารณาเลือกใช้ยาตามความรุนแรงของโรค และแนะนำให้ใช้ยาอย่างต่อเนื่องเพื่อควบคุมอาการไม่ให้เกิดโรคกำเริบ

2. การเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้และสารอื่นๆ ที่อาจกระตุ้นให้เกิดอาการ

3. การรักษาโรคร่วมที่สามารถพบได้ในผู้ป่วยกลุ่มนี้ เช่นโรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ ไซนัสอักเสบ เป็นต้น

4. การดูแลสุขภาพทั่วไป เช่น การออกกำลังกายที่เหมาะสม การนอนหลับให้เพียงพอ และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์

5. รับวัคซีนป้องกันโรค โดยเฉพาะกลุ่มโรคติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ได้แก่ วัคซีนไอกรน วัคซีนไข้หวัดใหญ่ วัคซีนนิวโมคอคคัส (IPD) วัคซีนหัด

ปัจจัยที่ช่วยลดโอกาสเสี่ยงจากการเป็นโรคหืดในเด็ก  

1. หลีกเลี่ยงควันบุหรี่ สารก่อภูมิแพ้และสารอื่นๆ ที่อาจกระตุ้นให้เกิดอาการ

2. ---

   เด็กที่คลอดด้วยวิธีการคลอดธรรมชาติ

3. ---

   เด็กที่ได้รับนมแม่ตั้งแต่เกิดจนถึง อย่างน้อยอายุ 4-6 เดือน

4. ---

   ดูแลความสะอาดและดูแลให้ลูกไม่เสี่ยงกับการติดเชื้อที่ส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจในช่วงอายุ 1 ปีแรก

การตรวจภูมิแพ้  "ตรวจให้รู้ว่าลูกแพ้อะไร"

สารก่อภูมิแพ้  1 ในปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ลูกเป็นหอบหืด "รู้แล้ว ลดเสี่ยง เลี่ยงได้"