เมาทุกขวดเจ็บปวด(ตับ)ทุกเพลง: เมื่อแอลกอฮอล์เป็นพิษกับตับ อกหักหนักๆ ระวังตับพัง

เมาทุกขวดเจ็บปวด(ตับ)ทุกเพลง: เมื่อแอลกอฮอล์เป็นพิษกับตับ อกหักหนักๆ ระวังตับพัง

ในช่วงเวลาอกหัก เศร้า เหงา หรือโดนทิ้ง หลายคนอาจหันหน้าเข้าหา "แก้วเหล้า" เพื่อคลายความเศร้า แต่รู้หรือไม่ว่า แอลกอฮอล์แม้จะเยียวยาหัวใจชั่วคราว แต่กลับทำร้ายตับอย่างถาวร การดื่มหนักต่อเนื่องอาจพาให้ “ตับพัง” โดยไม่รู้ตัว

ในบทความนี้ เราจะพาคุณเข้าใจว่าแอลกอฮอล์ทำร้ายตับอย่างไร ปริมาณที่เป็นอันตรายคือเท่าไร ดื่มอย่างไรให้ปลอดภัย และจะดูแลตัวเองอย่างไรหากเลี่ยงการดื่มไม่ได้

พิษของแอลกอฮอล์ต่อตับ

ตับ คืออวัยวะหลักที่ทำหน้าที่กำจัดสารพิษในร่างกาย รวมถึงแอลกอฮอล์ที่เราดื่มเข้าไป เมื่อเราดื่มแอลกอฮอล์ เอนไซม์ในตับจะเปลี่ยนแอลกอฮอล์ให้เป็นอะเซทัลดีไฮด์ ซึ่งเป็นสารพิษที่ส่งผลเสียต่อเซลล์ตับโดยตรง และหากดื่มบ่อยหรือในปริมาณมากเกินไป ตับจะอักเสบ เกิดไขมันพอกตับ และสุดท้ายอาจพัฒนาเป็นตับแข็งหรือมะเร็งตับ

อาการของผู้ที่มีปัญหาตับจากแอลกอฮอล์อาจไม่แสดงออกในระยะแรก แต่เมื่อมีอาการแล้ว มักเป็นระยะที่รุนแรงและรักษาได้ยาก เช่น

1. ตัวเหลือง ตาเหลือง
2. อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร
3. ปวดชายโครงขวา
4. ท้องโต มีน้ำในช่องท้อง
5. เลือดออกง่าย ฟกช้ำง่าย

ดื่มหนักแค่ไหนถึงอันตราย?

เกณฑ์ปริมาณแอลกอฮอล์ที่ปลอดภัย (โดยประมาณ)

เบียร์
ปริมาณมาตรฐาน: 330 มิลลิลิตร (ประมาณ 1 กระป๋อง)
ปริมาณแอลกอฮอล์บริสุทธิ์: ประมาณ 13 กรัม

ไวน์
ปริมาณมาตรฐาน: 150 มิลลิลิตร
ปริมาณแอลกอฮอล์บริสุทธิ์: ประมาณ 13 กรัม

วิสกี้ หรือ เหล้าขาว
ปริมาณมาตรฐาน: 40 มิลลิลิตร
ปริมาณแอลกอฮอล์บริสุทธิ์: ประมาณ 13 กรัม

คำแนะนำ: หากคุณดื่มแอลกอฮอล์มากกว่า 2–3 หน่วยต่อวัน และดื่มต่อเนื่องหลายวันในสัปดาห์ โดยไม่มีวันพักตับเลย จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคตับอย่างมีนัยสำคัญ

อกหักไม่ผิด แต่ดื่มโดยไม่พัก ตับผิดแน่

ในช่วงเวลาเศร้า หลายคนอาจคิดว่า “ดื่มให้ลืมเธอ” แต่หากเราดื่มทุกวัน หรือดื่มจนเมาหนัก นั่นไม่ใช่แค่ความเศร้า แต่เป็นการเปิดประตูให้ ตับล้มเหลวช้าๆ แม้จะยังหนุ่มสาวหรือดูแข็งแรงก็ตาม

การเตรียมตัวก่อนดื่ม ลดผลกระทบต่อตับ

แม้ไม่สามารถหลีกเลี่ยงการดื่มได้ทั้งหมด แต่อย่างน้อยเราควร เตรียมตัวและเลือกวิธีดื่มที่ลดผลร้ายต่อร่างกาย ดังนี้

1. กินอาหารก่อนดื่มเสมอ

การดื่มแอลกอฮอล์ขณะท้องว่างทำให้ดูดซึมเร็วขึ้น ส่งผลให้เมาเร็วและตับทำงานหนักขึ้น

2. เลือกเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ต่ำ

เช่น ไวน์ หรือเบียร์ ที่มีแอลกอฮอล์ไม่เกิน 5% หลีกเลี่ยงเหล้าที่เข้มข้น

3. ดื่มน้ำเปล่าระหว่างการดื่ม

ช่วยเจือจางแอลกอฮอล์และป้องกันภาวะขาดน้ำ

4. จำกัดปริมาณ

ไม่ควรเกิน 2 แก้วมาตรฐานต่อวัน และควรมีวันงดแอลกอฮอล์อย่างน้อย 2 วันต่อสัปดาห์

การดูแลตัวเองหลังจากดื่มแอลกอฮอล์

หลังผ่านค่ำคืนที่หนักหน่วง ควรฟื้นฟูตับและร่างกายด้วยวิธีต่อไปนี้

1. พักผ่อนให้เพียงพอ
2. ดื่มน้ำมากๆ ชดเชยการขาดน้ำ
3. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะผักใบเขียวและผลไม้สด
4. หลีกเลี่ยงการดื่มซ้ำในวันถัดไป
5. งดการใช้ยาโดยไม่จำเป็น โดยเฉพาะยาที่ทำให้ตับทำงานหนัก เช่น พาราเซตามอล

การตรวจสุขภาพตับสำหรับผู้ที่ดื่มเป็นประจำ

หากคุณเป็นหนึ่งในคนที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ หรือมีประวัติดื่มหนักในช่วงหนึ่งของชีวิต แนะนำให้ ตรวจสุขภาพตับอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อประเมินความเสี่ยงและติดตามสุขภาพตับ

รายการตรวจสุขภาพตับที่แนะนำ

1. ตรวจเอนไซม์ตับ (AST, ALT, GGT)
2. ตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้อง
3. ตรวจไขมันพอกตับ (Fibroscan) หากมีประวัติการดื่มอย่างยาวนาน
4. ตรวจไวรัสตับอักเสบ B และ C เพื่อแยกสาเหตุอื่นของโรคตับ

เมื่อใดควรพบแพทย์ทันที

หากมีอาการผิดปกติดังนี้ ควรรีบพบแพทย์ทันที:

1. ตัวเหลือง ตาเหลือง
2. ท้องโตผิดปกติ
3. เบื่ออาหารมาก
4. อ่อนเพลียเรื้อรัง
5. ปัสสาวะสีเข้ม

อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณของ ตับอักเสบหรือตับแข็ง ซึ่งควรได้รับการวินิจฉัยและรักษาโดยเร็ว

ทางเลือกของคนรักสุขภาพ: เลิกเหล้าเพื่อรักตับ

การลดหรือเลิกดื่มไม่ใช่เรื่องง่าย แต่เป็นของขวัญชิ้นใหญ่ที่สุดที่เราจะให้กับ “ตับ” ของเราได้ เพราะ ไม่มีอวัยวะใดในร่างกายที่สามารถแทนที่หน้าที่ของตับได้อย่างสมบูรณ์ การฟื้นฟูตับต้องใช้เวลา และหากรอจนสายเกินไป อาจไม่มีโอกาสได้แก้ตัว

"ใจเราพังเพราะเค้าไปแล้ว อย่าให้ตับพังเพราะเค้าอีกนะ" ดูแลให้ ตับ ได้ไปต่อนะ